اجاره ها
هدف اين استاندارد شرح روش هاي حسابداري مناسب و روش هاي گزارشگري مناسب اجاره هاي عملياتي و تامين مالي براي اجاره كنندگان و اجاره دهندگان است. اين استاندارد در سال 2008 جايگزين استاندارد قبلي باهمين نام شد، دليل تغيير اين استاندارد نيز، توسعه و بهبود استانداردهاي بين المللي حسابداري بخشي عمومي عنوان گرديده است، بعلاوه هدف از اين تغيير نزديكي ميان استانداردهاي مربوط به اجاره ها در بخش عمومي و استانداردهاي بخش خصوصي مي باشد.
بر اساس اين استاندارد زماني كه مورد اجاره تواماً شامل زمين و ساختمان است، اجاره زمين از اجاره ساختمان مي بايست مجزا و به طور جداگانه طبقه بندي گردد، زيرا اجاره زمين معمولاً بعنوان يك اجاره عملياتي طبقه بندي مي شود، مگر اينكه مالكيت زمين در پايان دوره اجاره به اجاره كننده، منتقل شود. اجاره ساختمان ممكن است تحت عنوان اجاره عملياتي يا اجاره از نوع تامين مالي طبقه بندي شود، كه تعيين نوع طبقه بندي بستگي به ضوابط تعيين شده در استاندارد دارد. مبلغ پرداختي بابت مورداجاره باتوجه به نسبت ارزش منصفانه زمين و ساختمان ميان آنها تخصيص مي يابد. در استاندارد قبلي درخصوص چگونگي طبقه بندي اجاره زمين و ساختمان و نحوه تخصيص اجاره پرداختي بين آنها توضيحي داده نشده بود.
استاندارد شماره سيزده بيان مي كند كه مخارج مستقيم اوليه مربوط به مذاكرات يك اجاره سرمايه اي در روش اجاره از نوع تامين مالي، مي بايست در قالب يك حساب دريافتني ارايه گردد. اما در يك اجاره از نوع عملياتي، چنين مخارجي به مبلغ دفتري دارايي مورد اجاره اضافه مي شود و در طول مدت اجاره با استفاده از يك مبناي يكسان به درآمد تبديل مي شود. اما درخصوص توليدكننده و مبادله كننده چنين روشي به كار نمي رود، آنها اين گونه مخارج را بعنوان هزينه شناسايي مي كنند.
استاندارد شماره سيزده براي تمام واحدهايي كه صورت هاي مالي آنها برمبناي سيستم حسابداري تعهدي تنظيم و ارايه مي شود، مورداستفاده قرار مي گيرد.
استفاده از اين استاندارد در موارد ذيل مستثني گرديده است :
الف- اجاره جهت اكتشاف يا استفاده از معادن، نفت، گازطبيعي و ساير منابع غيرقابل بازيافت.
ب- توافقات داراي مجوز براي اقلامي مانند فيلم ها، ضبط برنامه هاي ويديويي، نمايش هاوكپي رايت.
همچنين اين استاندارد نمي تواند بعنوان مبناي اندازه گيري براي موارد ذيل مورد استفاده قرار گيرد:
الف- اموال سرمايه گذاري شده توسط اجاره كننده در شرايط اجاره سرمايه اي.
ب- اموالي كه توسط اجاره كننده نگهداري مي شود و بعنوان سرمايه گذاري اموال به حساب گرفته شده است.
ج- دارايي هاي بيولوژيك كه بوسيله اجاره كننده، براساس اجاره تامين مالي، نگهداري مي شود.
اين استاندارد براي توافقاتي كاربرد دارد كه انتقال حق استفاده از دارايي ها ممكن باشد و نمي تواند درخصوص توافقاتي استفاده شود كه حق استفاده دارايي ها از يك طرف قرارداد به طرف ديگر قابل انتقال نيست. سازمان هاي بخش عمومي، ممكن است در توافقات پيچيده اي جهت انتقال خدمات شركت كنند كه چنين شرايطي ممكن است شامل شرايط اجاره شود و يا اجاره شناسايي نشود، بندهاي 25 تا 27 اين استاندارد چنين مواردي را توضيح مي دهند.
استاندارد شماره سيزده اصطلاحات زير را تعريف نموده است :
- ارزش اسقاط تضيمن شده
- ارزش منصفانه
- مخارج مستقيم اوليه - اجاره تامين مالي
- نرخ بهره موثر اجاره - سرمايه گذاري ناخالص در اجاره
- اجاره - آغاز دوره اجاره
- دوره اجاره - اجاره احتمالي
- نرخ بهره استقراض فزاينده اجاره كننده - عمر اقتصادي
- حداقل پرداخت هاي اجاره
- خالص سرمايه گذاري در اجاره
- اجاره غيرقابل فسخ
- اجاره عملياتي
- درآمد مالي تحصيل نشده
- ارزش اسقاط تعيين شده
- عمر مفيد
در استاندارد شماره سيزده درخصوص طبقه بندي اجاره ها، رهنمودهايي ارايه گرديده است، بر اساس اين رهنمودها طبقه بندي اجاره ها برمبناي خطرات يا مزايايي است كه به همراه مالكيت يك مورداجاره، به اجاره كننده يا اجاره گيرنده انتقال مي يابد.