افشاي اشخاص وابسته
هدف از اين استاندارد الزام افشاي ارتباط اشخاص وابسته است. در شرايطي كه معاملات في مابين واحد گزارشگر و اشخاص وابسته آنها وجود داشته باشد، چنين ارتباطي مي بايست افشاء گردد. چنين اطلاعاتي براي مقاصد حسابدهي (پاسخگويي) و فراهم نمودن شرايطي جهت فهم بهتر وضعيت مالي و كارايي واحد گزارشگر لازم است. مشكل اصلي در افشاي اطلاعات درباره اشخاص وابسته، شناسايي اين موضوع است كه كدام اشخاص داراي كنترل يا نفوذ با اهميتي در واحد گزارشگر هستند، همچنين تعيين اينكه چه اطلاعاتي درباره معاملات با اين اشخاص بايد افشاء گردد. در اين استاندارد اشخاص وابسته افرادي در نظر گرفته شده اند كه توانايي كنترل ساير اشخاص يا اعمال نفوذ با اهميت، فراتر از ساير اشخاص در تصميم گيري هاي مالي و عملياتي را داشته باشند.
اشخاص وابسته شامل موارد زير مي شوند:
الف- واحدهايي كه مستقيماً يا غيرمستقيم از طريق يك يا تعداد بيشتري از واسطه ها، توسط واحد گزارشگر كنترل مي شوند و يا اينكه واحد گزارشگر را كنترل مي كنند.
ب – واحدهاي فرعي (مراجعه شود به استاندارد شماره 7).
ج- مالكيت هاي شخصي به شكل مستقيم يابه شكل غيرمستقيم كه منافع آنها در واحد گزارشگر باعث نفوذ با اهميت آنها بر واحد شده است و همچنين بستگان نزديك خانوادگي آنها.
د- مديران كليدي و بستگان نزديك خانوادگي آنها.
ﻫ - اگر اشخاصي كه در بندهاي ج و د توضيح داده شد، در واحدي توانايي اعمال نفوذ بااهميتي داشته باشند، اين واحد (واحدي كه افراد مذكور در آن منافعي دارند) نيز جزء اشخاص وابسته محسوب مي شود.
در اين استاندارد معاملات اشخاص وابسته، انتقالي از منابع يا تعهدات ميان اشخاص وابسته است، بدون در نظر گرفتن اينكه آيا قيمتي براي آن پرداخت شده يا نشده است.
در اين استاندارد مفهوم نفوذ با اهميت نقش ويژه اي دارد و براي شناسايي اشخاص وابسته بايد در مرحله نخست اين موضوع مشخص گردد كه اين افراد داراي نفوذ با اهميت هستند. استاندارد شماره بيست نفوذ با اهميت از ديدگاه اين استاندارد را به شرح ذيل تعريف مي نمايد:
"نفوذ بااهميت عبارتست از قدرت مشاركت در تصميم گيري درخصوص رويه هاي مالي و عملياتي يك واحد" اما اين به مفهوم قدرت كنترل اين رويه ها نيست. نفوذ با اهميت ممكن است از چندين روش متفاوت اعمال گردد، مثلا ممكن است از طريق نماينده حاضردرهيات مديره يا بدنه حاكميتي واحديا مشاركت در شكل گيري وايجاد سياست ها، مبادلات با اهميت بوسيله واحدها در يك واحد اقتصادي ديگر، وابستگي به اطلاعات تكنيكي يك واحد ديگر، جابجايي در كاركنان رده مديريت دو واحد، اعمال گردد، نفوذ با اهميت همچنين ممكن است بوسيله منافع حاصل از مالكيت، تصويب قانون يا يك توافقنامه بدست آيد.
استاندارد شماره بيست درخصوص اعضاي نزديك خانواده توضيح مي دهد، براي تعيين اين موضوع كه كدامين اشخاص بعنوان افراد فاميل نزديك شناسايي مي شوند، نيازمند قضاوت مي باشيم. اين استاندارد اعضاي فاميل نزديك را به شرح زير طبقه بندي مي كند:
الف- همسر، فرزندان تحت تكفل يا وابستگان آنها كه در منزلي مشترك سكني گزيده اند.
ب- پدر و مادربزرگ، والدين، فرزنداني كه تحت تكفل نيستند، نوه، برادر و خواهر.
ج- همسر فرزندان (عروس و داماد)، پدر و مادر همسر، برادر و يا خواهر همسر.
از جمله افرادي كه در استاندارد شماره بيست بعنوان اشخاص وابسته تعريف شده اند، كاركنان كليدي مديريت سازمان مي باشند. اين استاندارد درخصوص مديران كليدي چنين عنوان مي كند:
"كاركنان كليدي مديريت، همه مديران يا اعضاي بدنه حاكميتي واحد گزارشگر را شامل مي شوند، هرجاكه اين اعضا داراي اختيار و پاسخگويي جهت طراحي، هدايت و فعاليت هاي كنترلي واحد باشند، كاركنان كليد ي محسوب مي گردند." در سطح يك دولت به شكل كلي، بدنه حاكميتي ممكن است شامل نمايندگان انتخابي يا انتصابي باشد ( بعنوان مثال رييس جمهور، وزراء و اعضاي شهرداري)
دامنه كاربرد اين استاندارد شامل واحدهايي است كه صورت هاي مالي خود را براساس سيستم حسابداري تعهدي تهيه و ارايه مي كنند، چنين واحدهايي بايستي اطلاعات مربوط به اشخاص وابسته و معاملات مرتبط با اين اشخاص را براساس اين استاندارد افشاء نمايند. اين استاندارد براي تمام واحدهاي بخش عمومي به استثناء موسسات تجاري دولتي كاربرد داردو در آن اصطلاحات زير تعريف شده است:
- اعضاي نزديك خانوادگي
- معاملات با اشخاص وابسته
- كاركنان كليدي مديريت
- دريافتي كاركنان كليدي مديريت
- اشخاص وابسته
- نفوذ با اهميت