31
. طبق این استاندارد، ارائه مقایسه عملکرد دوره قبل با بودجه دوره قبل و
همچنین توصیف دلایل انحراف بین آنها الزامی نیست.
تاریخ اجرا
32
. واحد گزارشگر باید الزامات این استاندارد حسابداری بخش عمومی
را در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از
تاریخ ..................... و بعد از آن شروع میشود، بکار گیرد.
پیوست شماره 1
مبانی نتیجهگیری
این پیوست بخشی از استاندارد شماره 2 محسوب نمیشود.
دامنه کاربرد
1 . ایفای مسئولیت
پاسخگویی دولت مستلزم مقایسه عملکرد با بودجه و انتشار آن برای اطلاع عموم است. چنین
الزاماتی با هدف ارتقای شفافیت فعالیتهای دولت صورت میگیرد. این استاندارد برای
کلیه واحدهایی که در قبال بودجه خود مسئولیت پاسخگویی عمومی دارند،
کاربرد دارد.
2 . بودجه، منعکسکننده
تصویر مالی برنامههای دولت برای یکسال مالی است. گزارشگری نتایج حاصل از اجرای بودجه در قبال این برنامههای
مالی منجر به ارتقای شفافیت صورتهای مالی گردیده و یک
عنصر مهم در ایفای مسئولیت پاسخگویی واحدهای گزارشگر محسوب میشود. انعکاس مقایسه مبالغ بودجهای
و عملکرد در صورتهای مالی، به استفادهکننده در ارزیابی این موضوع کمک میکند
که آیا منابع، طبق پیشبینیها تحصیل شده و طبق بودجه
به مصرف رسیده است یا خیر. در این استاندارد، واژه عملکرد برای توصیف نتایج حاصل از اجرای بودجه بکار
گرفته شده است.+
3 . پیش از این استاندارد
نیز مقایسه عملکرد با بودجه واحدهای بخش عمومی در قالب صورتحساب عملکرد
بودجه سالانه کل کشور، گزارش تفریغ بودجه، یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی یا
سایر گزارشهای مشابه تهیه و ارائه میگردید. این رویه، از نظر کمیته تدوین استانداردهای
حسابداری بخش عمومی رویه مناسبی است و این استاندارد برای تقویت آن منتشر شده است.
ضرورت تدوین استاندارد
4 . کاربرد الزامات این
استاندارد در تهیه صورت مقایسه بودجه و عملکرد، ایفای مسئولیت پاسخگویی
عمومی در قبال عملکرد را ارتقا میبخشد.
مقایسه عملکرد با بودجه
5 . طبق این استاندارد، ارائه مقایسه مبالغ
بودجه اولیه با نهایی و بودجه نهایی با عملکرد بر یک مبنای قابل مقایسه، ضروری است. این الزامات،
استفادهکنندگان را قادر میسازد تا از تفاوت بین مبالغ بودجه اولیه با نهایی و
بودجه نهایی با عملکرد آگاه شوند. طبق این استاندارد توضیح تفاوتهای
بااهمیت عملکرد با بودجه نیز از طریق یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی افشا میشود. افشای این اطلاعات،
شفافیت صورتهای مالی را ارتقاء و پاسخگویی را افزایش میدهد.
افشای بودجه اولیه و نهایی
6 . بودجه اساساً قبل از شروع دوره
گزارشگری تهیه میشود و ممکن است طی دوره، به دلایلی مانند تغییر
در شرایط اقتصادی، بودجه اولیه اصلاح شود. افشای بودجه اولیه و نهایی برای اطمینان از
اینکه استفادهکنندگان صورتهای مالی از اهمیت و میزان تغییرات بودجه اولیه طی
دوره آگاه هستند، ضروری است.
7 . اصلاحات بودجه اولیه ممکن است به دلیل تغییر در
سیاستهای دولت، از جمله تغییر در اولویتهای دولت طی دوره
بودجه، یا شرایط اقتصادی پیشبینی نشده رخ دهد. افشای توضیح دلایل تغییر، از جمله اینکه آیا این
تغییر حاصل از جابجایی اعتبارات درون بودجه است یا سایر عوامل، برای ایفای
مسئولیت پاسخگویی ضروری است و اطلاعات مفیدی، برای تحلیل تأثیرات مالی حاصل از
تغییر در شرایط اقتصادی، ارائه میکند. این توضیحات میتواند در یادداشتهای توضیحی
یا سایر گزارشهای منتشر شده، مرتبط با صورتهای مالی ارائه شود.
مبانی تهیه بودجه و صورتهای مالی
8 . برای تهیه بودجه و
صورتهای مالی ممکن است مبانی متفاوتی بکار گرفته شود. به طور مثال ممکن است صورتهای مالی بر مبنای تعهدی
و بودجه برمبنای نقدی تهیه و ارائه شود. تفاوت میان مبنای بودجه و صورتهای مالی میتواند
همچنین حاصل
تفاوت در دوره زمانی،
شخصیت گزارشگر و یا نحوه طبقهبندی باشد.
9 . طبق این استاندارد،
مقایسه بودجه و عملکرد باید براساس مبانی مورد استفاده در تهیه
بودجه (از نظر شکل و نحوه ارائه، اصطلاحات، مبنای حسابداری و طبقهبندی) برای
شخصیت گزارشگر و دوره مالی که بودجه برای آن تصویب شده است، ارائه شود. وجود مبنای
یکسان، مقایسه بودجه و عملکرد را میسر می سازد. در نتیجه
در شرایطی که در مبنا، زمانبندی یا
شخصیت گزارشگر تفاوت وجود دارد،
مبالغ منعکس شده در
صورتهای مالی باید به شکل قابل مقایسه با بودجه، تجدید ارائه گردد.
10 . به منظور کمک به استفادهکنندگان در درک ارتباط
میان صورتهای مالی و بودجه، در شرایطی که صورتهای مالی و بودجه برمبنای یکسانی تهیه نشدهاند، این استاندارد، تطبیق عملکرد
برمبنای بودجه با مقادیر متناظر در صورتهای مالی را الزامی میکند و همچنین ارائه این تفاوتها به تفکیک تفاوت در مبنا،
زمانبندی و شخصیت گزارشگر صورت میگیرد.
11 . در مفاهیم نظری گزارشگری
مالی، مبنای تعهدی برای تهیه صورتهای مالی پذیرفته شده است، در صورتی که بودجه هم
اکنون بر مبنای نقدی تهیه می شود. لذا مقایسه بودجه و عملکرد به صورت ستونهای اضافی
در صورتهای مالی امکان پذیر نیست و باید در یک صورت جداگانه گزارش شود. علاوه بر این، در صورت یکسان بودن
مبنا، ارائه اطلاعات مقایسه بودجه و عملکرد به صورت مجزا برای
استفادهکنندگان قابل فهمتر است.
عدم الزام به افشای مبالغ مقایسهای
12 . طبق این استاندارد،
افشای مقایسه بودجه و عملکرد دوره قبل و توضیحات مربوط به تفاوتهای مهم
آنها در صورتهای مالی دوره جاری، الزامی نیست.
13 . تمرکز این استاندارد بر
تقویت ایفای مسئولیت پاسخگویی واحد گزارشگر در قبال رعایت بودجه
مصوب طی دوره گزارشگری جاری است. الزام به افشای اطلاعات مقایسهای منجر به پیچیدهتر شدن
الزامات گزارشگری میشود.
نمونهای از ساختار صورت مقایسه بودجه و عملکرد
این پیوست به منظور آشنایی با نحوه اجرای الزامات مندرج در
استاندارد حسابداری بخش عمومی تهیه شده است و بخشی از
استاندارد محسوب نمیشود. استاندارد حاضر، اجزای
صورت مقایسه بودجه و عملکرد و حداقل مواردی را که لازم است
در این صورت افشا شود و همچنین اقلام دیگری را که ممکن است
در این صورت یا در یادداشتهای توضیحی ارائه شود، را مشخص
کرده است. هدف این پیوست، ارائه نمونهای از چگونگی رعایت
الزامات مربوط به نحوه ارائه اطلاعات بودجهای است.
در این راستا، دو نمونه از صورت مقایسه بودجه و عملکرد
(یکی برای کل دولت و دیگری برای سایر واحدهای گزارشگر)
ارائه شده است. نمونههای مربوط به صورت وضعیت مالی و صورت
تغییرات در وضعیت مالی در استاندارد حسابداری بخش عمومی
شماره 1 ”نحوه ارائه صورتهای مالی“ ارائه شده است. در صورت
لزوم و برای دستیابی به ارائه مطلوب اطلاعات در شرایط خاص
هر واحـد گزارشگر، میتوان نحوه ارائه و شرح اقلام اصلی را
تغییر داد. در نمونههای ارائه شده تمام طبقات منابع و
مصارف پیشبینی شده است، اما هر واحـد گزارشگر ممکن است
برخی از این طبقات را بر حسب نوع فعالیت خود دارا باشد.
واحد گزارشگر نمونه (کل دولت)
صورت مقایسه بودجه عمومی و عملکرد تلفیقی
برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13
|
|
|
|
عملکرد برمبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
منابع
|
|
|
|
|
|
درآمدهای عمومی
|
4
|
...
|
...
|
...
|
...
|
درآمدهای اختصاصی
|
5
|
...
|
...
|
...
|
...
|
واگذاری داراییهای سرمایهای
|
6
|
...
|
...
|
...
|
...
|
واگذاری داراییهای مالی
|
7
|
|
|
|
|
جمع منابع
|
|
|
|
|
|
مصارف
|
|
|
|
|
|
هزینههای عمومی
|
8
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
هزینههای اختصاصی
|
9
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
تملک داراییهای سرمایهای
|
10
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
تملک داراییهای مالی
|
11
|
|
|
|
|
جمع مصارف
|
|
|
|
|
|
خالص
|
|
|
|
|
|
یادداشتهای توضیحی ............ تا .......... جزءلاینفک
صورتهای مالی است.
واحد گزارشگر نمونه (کل دولت)
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی
سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13
خلاصه اهم رویههای حسابداری
(1) مبنای حسابداری تهیه بودجه و صورتهای مالی، متفاوت
است. بودجه برمبنای نقدی و صورتهای مالی برمبنای تعهدی
تهیه شده است. طبقهبندی هر دو بر حسب ماهیت میباشد.
همچنین سال مالی و شخصیت گزارشگر بودجه و صورتهای مالی،
یکسان است.
سایر یادداشتهای توضیحی
(2) بودجه اولیه در تاریخ ............... و متمم بودجه
............... در تاریخ .................... به تصویب
رسیده است. اهداف و سیاستهای بودجه اولیه و متمم آن به طور
کامل در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی، ارائه شده است.
(3) مازاد مخارج واقعی نسبت به بودجه نهایی به میزان 5%
در رابطه با طرحهای تملک داراییهای سرمایهای است.
(4)درآمدهای عمومی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
بخش اول: درآمدهای مالیاتی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش سوم: درآمدهای حاصل از مالکیت دولت
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش چهارم: درآمدهای حاصل از فروش کالاها و
خدمات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش پنجم: درآمدهای حاصل از جرایم و خسارات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش ششم: درآمدهای متفرقه
|
|
|
|
|
جمع درآمدهای عمومی
|
|
|
|
|
(5) درآمدهای اختصاصی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
بخش اول: درآمدهای مالیاتی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش سوم: درآمد حاصل از مالکیت دولت
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش چهارم: درآمدهای حاصل از فروش کالاها و
خدمات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش پنجم: درآمدهای حاصل از جرایم و خسارات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بخش ششم: درآمدهای متفرقه
|
|
|
|
|
جمع درآمدهای اختصاصی
|
|
|
|
|
Article XXVIII.
(6) واگذاری داراییهای سرمایهای
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
بند اول: منابع حاصل از فروش نفت و
فرآوردههای نفتی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند دوم: منابع حاصل از فروش اموال [منقول و
غیرمنقول]
|
|
|
|
|
جمع منابع حاصل از واگذاری داراییهای
سرمایهای
|
|
|
|
|
(7) واگذاری داراییهای مالی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
بند اول: منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند دوم: منابع حاصل از استفاده از تسهیلات
خارجی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند سوم: منابع حاصل از استفاده از موجودی
حساب ذخیره ارزی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند چهارم: منابع حاصل از دریافت اصل وامها
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند پنجم: منابع حاصل از واگذاری شرکتهای
دولتی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند ششم: منابع حاصل از برگشتی پرداختهای
سالهای قبل
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بند هشتم: منابع حاصل از واگذاری معادن و
طرحهای تملک داراییهای سرمایهای
|
|
|
|
|
جمع منابع حاصل از واگذاری داراییهای مالی
|
|
|
|
|
(8) هزینههای عمومی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
فصل اول: جبران خدمت کارکنان
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل دوم: استفاده از کالاها و خدمات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل سوم: هزینههای اموال و دارایی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل چهارم: یارانه
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل پنجم: کمکهای بلاعوض
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل ششم: رفاه اجتماعی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل هفتم: سایر هزینهها
|
|
|
|
|
جمع هزینههای عمومی
|
|
|
|
|
(9) هزینههای اختصاصی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
فصل اول: جبران خدمات کارکنان
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل دوم: استفاده از کالاها و خدمات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل سوم: هزینههای اموال و دارایی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل چهارم: یارانه
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل پنجم: کمکهای بلاعوض
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل ششم: رفاه اجتماعی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل هفتم: سایر هزینهها
|
|
|
|
|
جمع هزینههای اختصاصی
|
|
|
|
|
(10) تملک داراییهای سرمایهای
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
فصل اول: ساختمان و سایر مستحدثات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل دوم: ماشینآلات و تجهیزات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل سوم: سایر داراییهای ثابت
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل چهارم: استفاده از موجودی انبار
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل پنجم: اقلام گرانبها
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل ششم: زمین
|
...
|
...
|
...
|
...
|
فصل هفتم: سایر داراییهای تولید نشده
|
|
|
|
|
جمع تملک داراییهای سرمایهای
|
|
|
|
|
(11) تملک داراییهای مالی
|
|
عملکرد بر مبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
واگذاری سهام
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بازپرداخت اصل اوراق مشارکت
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بازپرداخت اصل تسهیلات بانکی
|
...
|
...
|
...
|
...
|
تعهدات پرداخت نشده سالهای قبل
|
...
|
...
|
...
|
...
|
بازپرداخت اصل وامهای خارجی و تعهدات
|
...
|
...
|
...
|
...
|
واگذاری طرحهای تملک داراییهای سرمایهای
|
...
|
...
|
...
|
...
|
سرمایهگذاری کمکهای فرهنگی و اقتصادی
بینالمللی
|
|
|
|
|
جمع تملک داراییهای مالی
|
|
|
|
|
واحد گزارشگر نمونه (عنوان دستگاه اجرایی ....
ردیف دستگاه اجرایی ...)
صورت مقایسه بودجه عمومی و عملکرد
برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13
|
|
|
|
عملکرد برمبنای قابل مقایسه
|
تفاوت بودجه نهایی و عملکرد
|
|
|
|
|
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
منابع
|
|
|
|
|
|
دریافتی از محل اعتبارات هزینه عمومی
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
دریافتی از محل اعتبارات هزینه اختصاصی
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
دریافتی از محل اعتبارات تملک داراییهای
سرمایهای
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
دریافتی از محل اعتبارات تملک داراییهای مالی
|
|
|
|
|
|
جمع منابع
|
|
|
|
|
|
مصارف
|
|
|
|
|
|
هزینههای عمومی
|
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
هزینههای اختصاصی
|
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
تملک داراییهای سرمایهای
|
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
(...)
|
تملک داراییهای مالی
|
|
|
|
|
|
جمع مصارف
|
|
|
|
|
|
مازاد وجوه مصرف نشده
|
|
|
|
|
|
وجوه دریافتی از طرف دولت
|
|
|
|
|
|
درآمدهای عمومی
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
درآمدهای اختصاصی
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
واگذاری داراییهای سرمایهای
|
|
...
|
...
|
...
|
...
|
واگذاری داراییهای مالی
|
|
|
|
|
|
جمع
|
|
|
|
|
|
یادداشتهای توضیحی ............ تا .......... جزءلاینفک
صورتهای مالی است.
واحد گزارشگر نمونه (عنوان دستگاه اجرایی ...، ردیف دستگاه
اجرایی ...)
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی
سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13
خلاصه اهم رویههای حسابداری
(1) مبنای حسابداری تهیه بودجه و صورتهای مالی، متفاوت
است. بودجه برمبنای نقدی و صورتهای مالی برمبنای تعهدی
تهیه شده است. طبقهبندی هر دو بر حسب ماهیت میباشد.
همچنین سال مالی و شخصیت گزارشگر بودجه و صورتهای مالی،
یکسان است.
سایر یادداشتهای توضیحی
(2) بودجه اولیه در تاریخ .................. و متمم
بودجه .............. در تاریخ ................. به تصویب
رسیده است. اهداف و سیاستهای بودجه اولیه و متمم آن به طور
کامل در یادداشت توضیحی ...، ارائه شده است.
(3) مازاد مخارج واقعی نسبت به بودجه نهایی به میزان 5%
در رابطه با طرحهای تملک داراییهای سرمایهای است.
(4) درآمدها و هزینه برحسب فصول هزینه، برنامه و ردیف
مطابق با واحـد گزارشگر نمونه (کل دولت) تهیه و گزارش
میشود.